اجرای طرح غربالگری 53 بیماری متابولیک ارثی در استان اصفهان
بیماریهای غیرواگیر سالانه جان ۴۱ میلیون نفر را در سراسر جهان می گیرد. مطالعات نشان میدهد خطر بروز بیماریهای غیرواگیر در میان تمامی گروههای سنی، منطقهای و ملی وجود دارد. اجرای برنامه ملی کنترل و پیشگیری از بیماریهای غیر واگیر(NCD) می تواند در پیشگیری و درمان بیماریهای غیر واگیر مؤثر باشد.
مسئول واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفتگو با خبرنگار وبدا از اجرای موفق طرح غربالگری بیماری های متابولیک ارثی، در 5 شهرستان استان اصفهان خبر داد و گفت: طرح غربالگری 53 بیماری متابولیک ارثی، از ابتدای سال 1400، در شهرستان های خمینی شهر، نجف آباد، شاهین شهر، مبارکه و لنجان، اجرا شد و در نیمه اول سال 1402 نیز در کل استان اجرا خواهد گردید.
دکتر مهدی فارسی افزود: طرح غربالگری بیماری های متابولیک ارثی روی 27 هزار نوزاد 3 تا 5 روزه در 5 شهرستان پایلوت انجام گردید که طی آن 27 کودک بیمار شناسایی و تحت درمان قرار گرفتند.
وی ادامه داد: بیماری های متابولیک ارثی در زمان بارداری قابل تشخیص نیست و باید نوزادان در بدو تولد از طریق آزمایش خون تحت غربالگری قرار بگیرند؛ همچنین برنامه غربالگریPKU نیز از جمله بیماری های ژنتیکی می باشد که در حال حاضر در کل استان در حال اجرا می باشد و تاکنون بیش از 250 کودک مبتلا به فنیل کتونوری شناسایی و تحت درمان، مراقبت و رژیم غذایی قرار گرفته اند.
دکتر فارسی با بیان اینکه خوشبختانه بروز تالاسمی ماژور در 5 سال اخیر به صفر رسیده است، اظهار کرد: بدنبال اجرای طرح پیشگیری از بروز تالاسمی ماژور که برای کلیه زوجین هنگام ازدواج صورت می گیرد، در صورتی که زوجین مشکوک یا ناقل ژن تالاسمی باشند با تشکیل پرونده تا پایان دوره باروری خانم، تحت مراقبت کارشناسان بهداشتی قرار گرفته و در صورت بارداری، با انجام آزمایشات لازم بر روی جنین در صورت ابتلا جنین به بیماری تالاسمی ماژور به صورت قانونی دستور سقط تا قبل از هفته 18 بارداری داده می شود.
مسئول واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه غربالگری کم کاری تیروئید نوزادان را از دیگر برنامه های تعریف شده در طرح کنترل و پیشگیری از بیماریهای غیرواگیردار عنوان نمود و افزود: در حال حاضر غربالگری از پاشنه پای نوزادان در کلیه مراکز منتخب نمونه گیری در سطح استان انجام می شود؛ بهترین زمان برای انجام نمونه گیری، 3 تا 5 روز پس از تولد نوزاد است و بایستی در زمان معین به یکی مراکز منتخب غربالگری مراجعه شود.
دکتر فارسی در این خصوص افزود: در برخی موارد نتیجه آزمایش نوزاد غیر طبیعی خواهد بود، البته به این معنا نیست که نوزاد حتما بیمار است بلکه نیاز به بررسی بیشتر و درصورت لزوم آزمایشات تکمیلی دارد که در این خصوص پرسنل بهداشتی درمانی به والدین نوزاد جهت پیگیری اطلاع خواهند داد و در صورت بیمار بودن نوزاد تحت مراقبت و پیگیری قرار خواهد گرفت.
وی ذکر این نکته را نیز ضروری دانست که زمان در درمان نوزاد مبتلا به کم کاری مادرزادی تیروئید از طلا با ارزش تر است، چرا که اگر درمان زودتر از 28 روزگی شروع شود، عقب ماندگی ذهنی و دیگر عوارض بیماری در کودک اتفاق نخواهد افتاد.
مسئول واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه درارتباط با اجرای برنامه سلامت شنوایی و غربالگری کم شنوایی گفت: تاکنون زیر ساخت مورد نیاز جهت انجام غربالگری شنوایی در ۲۹ مرکز تحت پوشش دانشگاه شامل بیمارستان ها و مراکز جامع سلامت و بهداشت فراهم شده است.
دکتر فارسی از درمان 55 کودک ناشنوا در سال 1400 خبر داد و افزود: تاکنون 70 درصد کودکان را تحت پوشش قرار داده ایم و به دنبال تدارک زیرساخت های لازم جهت افزایش مراکز غربالگری و مراکز سطح دو و سه ارجاع هستیم تا بتوانیم پوشش را به 100 درصد نزدیک کنیم.
وی زمان طلایی برای تشخیص کم شنوایی کودک را تا 3 ماهگی و زمان طلایی درمان را تا قبل از 6 ماهگی عنوان نمود و ادامه داد: یکی از اولویت های سال جاری وزارت بهداشت، کاشت حلزون رایگان برای کودکان زیر ۴ سال نیازمند کاشت می باشد و هم اکنون یک مرکز کاشت حلزون گوش در اصفهان این عمل را برای کودکان زیر 4 سال به صورت رایگان انجام می دهد.
مسئول واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه، 40 درصد علت مرگ و میرها را ناشی از عوارض سه بیماری فشار خون، دیابت و سرطان عنوان نمود و افزود: به منظور کنترل فشارخون، دیابت، سرطان و همچنین بیماریهای مزمن تنفسی، وزارت بهداشت از سال 94 برنامه "ایراپن" را تعریف و در استان اصفهان نیز یک سند 10 ساله با 13 هدف تا پایان سال 1401 طراحی گردید.
وی کاهش 25 درصدی مرگ زودرس ناشی از بیماری های قلبی عروقی، سرطان، دیابت و بیماریهای مزمن ریوی، کاهش 10 درصدی مصرف الکل، کاهش 20 درصدی فعالیت ناکافی بدنی، کاهش 30 درصدی در متوسط مصرف نمک، کاهش 30 درصدی شیوع مصرف دخانیات در افراد بالای 15 سال، کاهش 25 درصدی شیوع فشارخون بالا و ثابت نگهداشتن میزان بیماری دیابت و چاقی را از جمله اهداف سند استانی عنوان نمود.
دکتر فارسی همچنین تصریح کرد: در حال حاضر 7 سال از اجرای طرح سند 10 ساله استانی می‌گذرد، ولی متاسفانه نه تنها کاهشی در بیماری های دیابت، فشارخون و سرطان نداشتیم، بلکه روند افزایشی آن را نیز شاهدیم، زیرا سیستم بهداشت و درمان کشور تنها تامین کننده 25 درصد سلامتی جامعه است و 75 درصد آن منوط به همکاری بین بخشی و مشارکت دیگر دستگاه هاست.
وی تاکید نمود: آلودگی هوا، تغذیه نادرست و مصرف فست فودها، کاهش تحرک مردم، استرس، مصرف نمک، الکل و دخانیات در افزایش بار بیماری دیابت، سرطان، تنفسی و فشارخون نقش مستقیم دارد.
مسئول واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه با اشاره به مطالعه آمار سال های 95 و 99 گفت: پیش بینی ها جمعیت 14 درصدی دیابت در ایران را ثبت کرده است که با اجرای طرح غربالگری دیابت، 11 و نیم درصد این افراد شناسایی شدند. برای فشارخون نیز آمار 33 درصدی پیش بینی شد و تاکنون نزدیک به 20 درصد شناسایی شدند. همچنین بر اساس آخرین مطالعه در استان اصفهان، بالاترین آمار سرطان در زنان شامل سرطان سینه، تیروئید و پوست و در مردان شامل سرطان پوست، پروستات و روده بزرگ می باشد و در مجموع دو جنس، اصفهانی ها بیشتر به سه سرطان سینه، پروستات و پوست مبتلا هستند.
دکتر فارسی همچنین از اجرای طرح غربالگری سرطان روده بزرگ روی 450 هزار نفر با انجام تست فیت (FIT) خبرداد و خاطرنشان کرد: طی این غربالگری در مدفوع 30 هزار نفر خون مشاهده شد که می تواند یکی از نشانه های بروز سرطان روده بزرگ باشد، از این تعداد 170 نفر مبتلا به سرطان بودند که در مراحل اولیه، تشخیص و درمان صورت گرفت؛ 7 هزار و 500 نفر نیز پولیپ روده داشتند که با خارج کردن آن، از بروز سرطان در آینده برای این افراد پیشگیری شد.
مسئول واحد مبارزه با بیماریهای غیرواگیر دانشگاه به تشکیل کمیته جامعه ایمن با محوریت دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در پیشگیری از بروز سوانح و حوادث در استان اصفهان اشاره کرد و ادامه داد: یکی از معضلات سال جاری موضوع غرق شدگی بود به گونه ای که آمار غرق شدگی در 4 ماهه اول امسال، با کل آمار یکسال گذشته استان برابری می‌کند و سهم استخرهای کشاورزی به عنوان محل غرق شدگی در این خصوص بیشتر بود؛ در این راستا با جهاد کشاورزی جلسات متعددی جهت رفع این موضوع گذاشته شد. ُ
