5 تا 7 سال پیش رو فرصتی طلایی برای افزایش جمعیت ایران
در حال حاضر، دهه شصتی‌ها گروه جمعیتی ۳۰ تا ۴۰ سال کشور را تشکیل می‌دهند و هنوز در سن باروری هستند، چنانچه مداخلات جمعیتی صورت نگیرد، در عرض چند سال این گروه جمعیتی از سنین باروری خارج شده و فرصت طلایی برای افزایش جمعیت را از دست می‌دهیم.
این مطلب را معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در گفتگو با خبرنگار وبدا دانشگاه، در خصوص اهمیت اجرای طرح ملی جوانی جمعیت و ضرورت فرهنگ سازی و ارتقای نگرش عموم، بیان نمود.
معاون فنی معاونت بهداشتی با اشاره به اینکه متوسط رشد سالانه جمعیت کشور طی سال‌های گذشته به سرعت کاهش پیدا کرده، اظهار کرد: نرخ باروری کلی جمعیت از ۷ درصد در سال ۱۳۴۵ به ۱/۷ درصد در سال ۱۳۹۹ رسیده است، درحالی که متاسفانه این عدد در اصفهان پایین‌تر از میانگین کشور و معادل ۱/۱۴ درصد است.
وی با بیان اینکه اصفهان جزو چند استان اول با بدترین وضعیت جمعیتی در کشور است، گفت: گیلان در رتبه آخر نرخ باروری کلی و اصفهان رتبه هفتم از آخر است، و بهترین وضعیت هم مربوط به سیستان و بلوچستان است.
دکتر زینلیان با اشاره به اینکه هیچکدام از کشورهای پیشرفته افت جمعیتی کشور ما را تجربه نکرده‌اند، گفت: برای خارج شدن از این شرایط و اصلاح چاله جمعیتی ایجاد شده ، نیاز به اصلاح سیاست‌های جمعیتی داریم. در حال حاضر حدود ۲۵ درصد از جمعیت کشور را جوانان تشکیل می‌دهند و هنوز شرایط ما بهتر از برخی کشورهاست، اما اگر با این روند کند رشد جمعیتی پیش برویم به زودی درصد عمده‌ای از جمعیت کشور را سالمندان تشکیل خواهند داد.
وی به سه سناریوی جمعیتی تعریف شده برای ایران اشاره و تصریح کرد: سناریوی اول رشد پایین جمعیت است، براساس این سناریو جمعیت در سال ۱۴۲۰ حدود ۶ میلیون اضافه می‌شود و حدود ۵۰ درصد از جمعیت کشور سالمند خواهند بود. سناریوی دوم رشد ۱/۵ درصد جمعیت است که باعث می‌شود با صد میلیون جمعیت، ۲۰ درصد جمعیت سالمند باشند و با سناریوی سوم نیز جمعیت به ۱۱۶ میلیون می‌رسد و تنها ۱۰ درصد سالمند خواهند بود.
وی ادامه داد: اگر دهه شصتی‌ها از سنین باروری خارج شوند، امید برای جمعیت به صفر می‌رسد و در سال ۱۴۲۵ پنجره جمعیتی بسته می‌شود، پس باید مداخلات را به خوبی انجام دهیم. در حال حاضر برخی از دهه شصتی‌ها هنوز ازدواج نکرده و درحال نزدیک شدن به سن تجرد قطعی هستند، همچنین برخی از آنها بچه دار نشده یا دارای یک فرزند هستند.
وی با بیان اینکه ما ۵ تا ۷ سال طلایی پیش رو داریم، تاکید کرد: با از دست دادن این فرصت، امید به افزایش جمعیت تقریبا از دست می‌رود.
دکتر زینلیان با اشاره به اینکه از سال ۵۵ تا ۹۹، میانگین سنی جمعیت ایران ۱۰ سال بیشتر شده، گفت: در واقع ۱۰ سال جمعیت کشور پیرتر شده، پیرتر شدن جمعیت هم برابر با بالا رفتن نرخ بیماری‌های واگیر و سرطان است.به عبارت دیگر از یک طرف جمعیتی که در سن باروری هستند را از دست می‌دهیم و از طرف دیگر بار سنگینی به نظام سلامت و اقتصاد کشور تحمیل می‌شود.
معاون فنی معاونت بهداشتی دانشگاه با اعلام اینکه نرخ سالمندی استان ۱۲ درصد و رشد کشور ۱۰/۷ درصد است، گفت: تعداد جوانان و نوجوانان در اصفهان از میانگین کشور پایین‌تر است که نشان می‌دهد جمعیت اصفهان در مقایسه با کل کشور سالمندتر است و این موضوع اهمیت مداخله را بیشتر می‌کند.
وی در مورد عوامل کاهش سریع میزان نرخ باروری در کشور، گفت: دخالت دولت و تصویب قوانین مشوق کاهش جمعیت، اجرای سیاست‌های تجدید نسل و کنترل جمعیت، توسعه شهرنشینی، افزایش سن ازدواج، توسعه اشتغال زنان، افزایش تحصیلات عالی و تغییر در کارکرد خانواده از جمله عوامل مؤثر در این زمینه است.
دکتر زینلیان چالش‌های جمعیتی را شامل بحران میزان باروری و تجدید نسل، بحران سالمندی، کاهش نیروی کار و افزایش مهاجرت برشمرد و افزود: کشورهایی که با بحران جمعیت مواجه می‌شوند، برای تأمین نیروی کار سیاست‌های مهاجرپذیری را در پیش می‌گیرند که پیامد آن تغییر ساختار فرهنگی و اجتماعی کشور توسط مهاجران است.
وی به تصویب قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در سال گذشته اشاره و تصریح کرد: این قانون در ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره مصوب شده و ۲۳۶ تکلیف قانونی دارد که ۵۹ درصد آن تکلیف قانونی وزارت بهداشت است. هنوز آئین نامه‌های اجرایی قانون نیامده و انتظار داریم دستگاه‌های اجرایی هرچه زودتر آئین نامه ها را ابلاغ کنند.
معاون فنی معاونت بهداشتی در ادامه پیرامون موضوع سقط جنین در این قانون توضیح داد و گفت: سقط های تعمدی دو دسته هستند؛ گروه اول برای نجات جان مادر یا بدلیل یکسری نواقص جدی در جنین است که باعث عسر و حرج خانواده می‌شود و به آنها سقط درمانی گفته می‌شود و تا قبل از ۴ ماهگی امکان‌پذیر است. البته در قانون جدید این سقط های درمانی سختگیرانه‌تر شده است. پیش از این برای سقط درمانی نیاز به تایید سه پزشک متخصص بود، اما اکنون پس از درخواست مادر و در صورت تایید پزشک متخصص و قاضی پیش از ۴ ماهگی، حکم سقط جنین صادر می شود.
دکتر زینلیان همچنین به سقط های داوطلبانه اشاره و اظهار کرد: هیچ معیاری از نظر پزشکی برای سقط داوطلبانه جنین وجود ندارد، ممکن است برخی افراد به خاطر مشکلاتی مثل فقر اقدام به این کار کنند که هیچ مجوز شرعی و قانونی ندارد، ضمن اینکه آمارهای غیر رسمی نشان می‌دهد تعداد بالایی سقط جنین عمدی در کشور اتفاق می‌افتد که باید در این خصوص فرهنگسازی لازم انجام و با آن مقابله شود.
معاون فنی مرکز بهداشت استان با اشاره به اینکه قبلا بارداری بالای ۳۵ سال پرخطر ذکر می‌شد، گفت: این درحالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته و متون علمی، باروری بالای ۳۵ سال پر خطر نیست بلکه نیازمند مراقبت ویژه است و این یک باور اشتباه است. یک باور اشتباه دیگر این است که بین دو بچه باید ۳ تا ۵ سال فاصله باشد، درحالی که این فاصله در زایمان طبیعی شش ماه و در سزارین ۱۸ ماه است، همانطور که در منابع تربیتی هم ذکر شده فاصله بیش از ۳ سال آسیب روحی و روانی برای فرزندان به همراه دارد.
