آگاه سازی مردم از خطرات سموم، موثرترین راه کاهش ایجاد مسمومیت است
افزایش رو به رشد مسمومیتها در جهان، لزوم توجه و آگاه سازی خانواده ها به سموم و خطرات ناشی از آنها را به یک ضرورت تبدیل کرده است. کارشناسان معتقدند هرگاه مقدار سم وارده به بدن به اندازه ای باشد که بتواند اختلال در کار دستگاههای حیاتی ایجاد کند بیمار دچار مسمومیت میشود.
از علائم مسمومیت میتوان به اختلالات سیستم عصبی مرکزی مثل گیجی وخواب آلودگی، اختلال هوشیاری، توهم، هذیان، حرفهای نامفهوم، گشاد شدن مردمک چشم و تشنج اشاره کرد.
اصولا بیشترین عوارض سمیت روی قلب و عروق بوجود می آید که بیشتر خود را بصورت افت فشار خون نشان میدهد. اختلال در تنفس و گوارش و احتباس ادرار از دیگر علائم مسمومیت در بیماران است.
در همین ارتباط مصاحبه ای توسط وبدا در خصوص مسمومیت ها با رئیس بخش مسمومین مجتمع آموزشی درمانی پژوهشی خورشید صورت گرفت که از نظر خوانندگان می گذرد:
دکتر فرزاد قشلاقی رئیس بخش مسمومین مجتمع آموزشی درمانی پژوهشی خورشید در گفتگو با خبرنگار وبدا در ارتباط با بخش مسمومین بیمارستان تصریح کرد: بخش مسمومین بیمارستان به نوعی بخش مرکزی کشور است که استان اصفهان و کاشان، لرستان و چهار محال و بختیاری را تحت پوشش خود قرار می دهد.
وی تصریح کرد: بخش مسمومین بیمارستان شامل 21 تخت بستری و 6 تخت ICU است که در صورت لزوم برای بستری بیماران غیر مسمومیت هم استفاده میشود؛ لازم بذکر است روزانه حدود 25 بیمار در بخش مسمومین پذیرش و درمان می‌شوند.
دکتر قشلاقی با اشاره به اینکه بین 10 تا 20 درصد مسمومیت غیر عمدی یا اتفاقی است که بیشتر در کودکان مشاهده میشود و مابقی عمدتا بصورت عمدی و آگاهانه صورت می‌گیرد افزود: 30 درصد مسمومیت ها نیز ناشی از سوء مصرف الکل و مواد مخدرها شامل متادون و هروئین، حشیش و غیره است.
دکتر قشلاقی تصریح کرد: خوشبختانه بیش از 99 درصد بیماران مسموم، بهبود کامل می یابند و میزان مرگ و میر ناشی از مسمومیت کمتر از یک درصد است.
رئیس بخش مسمومین مرکز خورشید با بیان اینکه تعداد مراجعه کننده و بیماران فوتی بر اساس فصل مراجعه متفاوت است، تصریح نمود: در فصل گرما بیشترین مسمومیت های ناشی از استفاده سموم گیاهی و گزش ها است و در فصول سرد غالب مسمومیت ها ناشی از منوکسید کربن گزارش میشود.
وی گفت: پیشگیری بهتر از درمان است و آموزش در این زمینه اهمیت بالایی دارد، مثلا داروها و سموم از دسترس افرادی که زمینه و احتمال خودکشی دارند باید دور نگه داشته شود و یا از تنها گذاشتن این افراد و به حال خود رها کردن آنها باید خودداری کرد، همچنین استفاده از توان مشاوره روانشناسان و روانپزشکان از این جمله است.
وی به ارتباط افزایش تعداد مسمومین، در نتیجه افزایش تعداد جمعیت و مهاجرت ها به استان اشاره نمود و گفت: شاهد افزایش تعداد مسمومین هستیم و همه روزه دو تا سه مهاجر افغانی اقدام به مسمومیت عمدی میکنند.
دکتر قشلاقی ادامه داد: امروزه شاهد راه اندازی بخش "مراقبت و اداره بیماران مسموم" در تمام کشورهای پیشرفته، در حال توسعه و حتی برخی از کشورهای توسعه نیافته مثل فلسطین هستیم؛ این مراکز کنترل دارو و سموم که به صورت شبانه روزی اقدام به ارائه خدمات مشاوره ای و هدایت و راهنمایی بیماران مسموم میکنند، نقش بسیار ارزشمندی دارند و وجود چنین مراکزی در شهر ما بشدت احساس می شود.
دکتر قشلاقی تصریح کرد: به عنوان مثال در صورت راه اندازی این مرکز دیگر نیاز به اعزام بیماران از شهرستانها به شهر اصفهان نیست، در صورتی که اکنون به علت نبود چنین مراکزی و اطلاعات کم پزشکان در شهرستان ها، بیماران از دیگر نقاط به اصفهان اعزام می شوند که هزینه اعزام، نگرانی ها، خطرات اعزام و افزایش تخت بستری بخش مسمومین را در بر دارد و این یک نقص سیستم درمانی محسوب می شود.
وی گفت: مرکزی مشابه مرکز کنترل دارو و سموم در شهر، زیر نظر معاونت غذا و دارو هست که از بخش مسمومین منفک شده است و تنها بیماران را راهنمایی می‌کند که دارو را از کجا تهیه کنند، اما هیچ گونه مشاوره ای به بیماران مسموم ارائه نمی شود.
رئیس بخش مسمومین مرکز خورشید گفت: تعداد مسمومین نسبت به سال گذشته 20 درصد افزایش یافته است که بیشترین مسمویت های عمدی در بین خانم های 20 تا 40 سال است در حالی که مسمومیت ناشی از سو مصرف مواد مخدر را در آقایان داریم.
وی ادامه داد: مسمومیت با قرص برنج طی سالیان اخیر در حال افزایش است و در دسترس بودن آن بدون هیچ گونه نظارتی بر توزیع و فروش علت اصلی آن است.
دکتر قشلاقی همچنین گفت: مسومیت‌ها در 55 درصد در بین خانم ها و 45 درصد آقایان دیده میشود.
وی در ادامه با اشاره به هفته مسمومیتها(اول تا هفتم آبانماه) اظهار داشت: همه ساله از یکم تا هفتم آبانماه با عنوان هفته پیشگیری از مسمومیتها نامگذاری شده که به منظور آگاه‌سازی و آموزش عموم جامعه نسبت به خطرات مسمومیت ها و عوامل ایجادکننده آن و راه های مقابله با آن اختصاص داده شود. امسال هفته پیشگیری از مسمومیتها "با افزایش آگاهی، مانع از بروز مسمومیت شویم" نامگذاری شده بود.
وی در خصوص نامگذاری روزهای هفته مسمومین، گفت: اول تا هفتم آبانماه به ترتیب به نام روز پیشگیری از بروز مسمومیت ناشی از داروها، مسمومیتها در کودکان، مسمومیت ناشی از گاز‌ها و منوکسید کربن، مسمومیت با مواد غذایی، قارچ‌ها و گیاهان سمی نامگذاری شده است.
رئیس بخش مسمومین مرکز تصریح کرد: مسمومیت با سموم دفع آفات نباتی، مواد شیمیایی شامل اسید، قلیا و شوینده‌های خانگی، فرآورده‌های نفتی، فلزات سنگین مانند سرب، جیوه و باتری مینیاتوری، مسمومیت ناشی از گزیدگی جانوران سمی و مسمومیت ناشی از سوء مصرف مواد مخدر، مواد محرک و الکل از دیگر عناوین این هفته بوده است.
دکتر قشلاقی در پایان سخنان خود گفت: اگر چه همه ساله در این هفته برنامه های مختلف بویژه آموزش علمی در حوزه پیشگیری از مسمومیتها به اجرا گذاشته میشود، ولی در طول سال نیز در راستای افزایش آگاهی مردم برنامه های آموزشی بصورت روتین انجام میشود.
